Energiegemeenschappen in 2026

Nieuwe ontwikkelingen in 2026

Op dit moment krijgt het Fries Energiehuis veel vragen van lokale energie-initiatieven en gemeenten over Energiegemeenschappen. Dat is niet verwonderlijk. Op 1 januari 2026 treedt de Energiewet in werking en vanaf dat moment is er een wettelijke basis voor de vorming van Energiegemeenschappen.

Mogelijkheden van Energiegemeenschappen

De verwachtingen zijn hoog. Voor het eerst krijgen lokale energie-initiatieven een speciale status op de energiemarkt waaraan rechten (en plichten) verbonden zijn. Leden van een Energiegemeenschap kunnen onderling energie delen. Kleine bedrijven en gemeenten kunnen zich aansluiten bij een energiegemeenschap.

Dat opent nieuwe perspectieven voor lokale energie-initiatieven, zoals bestaande energiecoöperaties, die zich bezighouden met warmte en opwek. Het kabinet heeft een groot aantal acties aangekondigd om de ontwikkeling van Energiegemeenschappen te ondersteunen en het Fries Energiehuis zal een rol spelen in de uitvoering daarvan.

Verwachtingen én onduidelijkheden

Eén van de aspecten die voor veel energie-initiatieven interessant lijkt is de mogelijkheid tot Energie Delen, ook wel bekend als Local4Local. Dit voorziet in de mogelijkheid om gemeenschappelijke opwekinstallaties in de omgeving stroom te laten leveren aan de gebruikers in die gemeenschap. Daar wordt op dit moment in een aantal landelijke pilots mee geëxperimenteerd.

Aan de vooravond van de invoering van de Energiewet zijn er ook nog veel onduidelijkheden over Energiegemeenschappen:

Hoe geef je lidmaatschap, zeggenschap en statuten van een Energiegemeenschap precies vorm?
Hoe gaat energiedelen precies in zijn werk en welke contracten zijn daarvoor nodig?
Welke afspraken kunnen er met netbeheerders worden gemaakt in het kader van netcongestie?
Is er een energiemanagementsysteem nodig, of een (buurt)batterij, voor energiedelen?

Het vormgeven van een Energiegemeenschap is kortom pionierswerk!

Expertgroep Energiegemeenschappen (Friese overheden)

Ook voor overheden is het van belang om de ervaringen rond energiegemeenschappen te volgen. Om die reden heeft het Fries Energiehuis een Expertgroep Energiegemeenschappen opgericht. Met een aantal experts, koplopers en pilots kan kennis worden opgebouwd in Friesland om tot (beleid voor) goed functionerende Energiegemeenschappen te komen. De expertgroep richt zich in eerste instantie op medewerkers van de Friese gemeenten en de Provincie Fryslân. Het Fries Energiehuis volgt de ontwikkelingen bij lokale energie-initiatieven en brengt deze in bij de expertgroep.

Aan de slag?

In 2026 zullen wij de kennis over Energiegemeenschappen en Energie Delen verzamelen en delen met energie-initiatieven. Geïnteresseerde initiatieven kunnen zich bij ons aanmelden om op de hoogte gehouden te worden over nieuwe ontwikkelingen, bijvoorbeeld in de vorm van webinars of leergemeenschappen.